Door Jan Bardoul (1936-2022) kregen tientallen Holocaust-slachtoffers een gedenksteen
Door: Bart Jungmann, De Volkskrant, 4 september 2022
Jan Bardoul kon als geen ander zijn weg vinden in archieven. Hij achterhaalde gegevens van tientallen slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, met als resultaat zeventig gedenkstenen. Hij overleed op 5 augustus, op 86-jarige leeftijd.
Jan Bardoul Beeld privé-archief
Een paar jaar geleden sprak Jan Bardoul op de Dodenherdenking in Heerlen over het veel te korte leven van een 5-jarig Joods jongetje. Bardoul was zijn naam tegengekomen tijdens zijn archiefonderzoek en was erin geslaagd dat leven te reconstrueren.
Lees het hele artikel>
Herdenking eerste deportaties vanuit Maastricht 80 jaar geleden
Op 25 augustus 2022 was het precies 80 jaar geleden dat honderden Limburgse Joden werden gearresteerd en weggevoerd. Zij hadden zich moeten verzamelen in het schoolgebouw aan de Professor Pieter Willemsstraat achter het station in Maastricht. De meesten van hen werden op 28 augustus uit Westerbork gedeporteerd. Een belangrijk transport, ook nationaal gezien, omdat op de vroege avond van 29 augustus uit deze deportatietrein voor het eerst Nederlandse mannen in Cosel werden geselecteerd door de burgerlijke Organisation Schmelt, voor dwangarbeid in tientallen kampen in Silezië. De enige overlevenden uit dit transport waren zeven Limburgse mannen uit de groep die in Cosel was geselecteerd.
Op donderdag 25 augustus 2022 was er een indrukwekkende herdenkingsbijeenkomst in Maastricht, waar de bewoners ter gelegenheid van de herdenking de vlaggen halfstok hadden opgehangen.
Lees meer>
In memoriam Jan Bardoul
Op vrijdag 5 augustus 2022 is op 86-jarige leeftijd overleden de bij velen bekende Heerlenaar Jan Bardoul. Na een lange loopbaan als docent Engels werd hij in zijn werkzame leven een van de eerste verkeersschouten in Nederland.
Na zijn pensionering heeft hij zich met grote inzet gestort op het documenteren van de Joodse geschiedenis van Heerlen. Mede op zijn initiatief is daartoe de Stchting Lodewijk Foijer opgericht, vernoemd naar een van de arme, uit de Kruisstraat weggevoerde Joden uit Heerlen. Dat de Stichting vanaf 2012 ter nagedachtenis van de in de oorlog weggevoerde Joden meer dan 70 Stolpersteine heeft mogen plaatsen op de juiste plaatsen in Heerlen is mede te danken aan de niet aflatende inzet van Jan Bardoul.
Lees verder>>
Stolpersteine gepoetst
Op dinsdag 9 november 2021 hebben zo'n 50 leerlingen uit Parkstad de Stolpersteine in Heerlen gepoetst. In de Royal konden de leerlingen luisteren en kijken naar het levensverhaal van Jack Aldewereld die als baby door de NV-groep van Amsterdam naar Brunssum werd gebracht en zo de oorlog overleefde. Zijn hele familie -op zijn zus Fanny na- werd uitgemoord. De film Jack's Oorlog van L1 gaf een indringend beeld hoe Jack zijn boodschap van vrede wil doorgeven aan de jeugd.
Lichtjeswandeling langs Stolpersteine
's Avonds liepen zo'n 40 mensen mee met de door het Vredesplatform Heerlen georganiseerde 'lichtjeswandeling' langs gepoetste Stolpersteine in de binnenstad. Nico Zijlstra, oud-docent geschiedenis vertelde bij de diverse Stolpersteine het verhaal achter de naam en de Jodenvervolging in de oorlog.
Stolpersteine poetsen
Op 9 november 2021 zullen 50 leerlingen van vijf middelbare scholen in Heerlen de Stolpersteine een poetsbeurt geven. 9 November is een bijzondere dag, omdat op 9 november 1938 in de "Reichskristallnacht" de Nazi's in Duitsland openlijk de aanval inzetten op de in Duitsland levende Joden.
Na een aantal jaren is het nodig om de 71 Stolpersteine -die de weggevoerde en vermoorde Joodse Heerlenaren herdenken- nieuwe glans te geven.
De deelnemende scholen zijn: Herlecollege, Bernardinuscollege, Broeklandcollege, Eijkhagencollege en het Sintermeertencollege.
's Avonds, vanaf 19.00 uur, start een Stolpersteinewandeling bij het Joods herdenkingsmonument (bij de Vredeskapel, Akerstraat 58-72, 6411HC Heerlen). De tocht zal een (dik) uur duren en onder leiding staan van Martin van der Weerden. Het is de bedoeling dat de deelnemers een lichtje dragen. Na afloop wordt aan de deelnemers een kop koffie of thee aangeboden in een café aan het Pancratiusplein.
Walk of Peace
Zo'n veertig deelnemers namen op 27 september 2020 deel aan een Stolpersteinewandeling onder leiding van Martin van der Weerden, docent geschiedenis aan het Bernardinuscollege in Heerlen. De deelnemers aan deze Walk for Peace liepen gezamenlijk langs een zevental stenen en Martin van der Weerden vertelde het verhaal erbij. Zoals op de foto bij de steen gewijd aan Marcel Kosten op de Akerstraat.
Stolpersteinewandeling op 27 september 2020
In het kader van de Vredesweek wordt op zondag 27 september 2020n weer een Walk of Peace / Stolpersteinewandeling georganiseerd. De start is om 14.00 uur bij het Joods Monument bij de begraafplaats Akerstraat 35 Heerlen
Walk of Peace
Tijdens een wandeling van maximaal anderhalf uur zullen verhalen over het verleden rond oorlog en vrede aanleiding zijn om stil te staan bij onderdrukking en vrijheid in het verleden, heden en in de toekomst. Het lot van vluchtelingen, de Holocaust, maar ook verzet en het warm houden van de idealen van de bevrijding komen aan de orde.
De wandeling voert ons over de begraafplaats, de Sint Antoniusweg en de Sint Franciscusweg, langs het Bernardinuscollege en als de tijd het toelaat over de Bekkerweg en het Tempsplein. Eindpunt: Pancratiusplein. Onze gids is Martin van der Weerden, docent geschiedenis en vredesactivist.
Aanmelden is niet nodig.
Beek krijgt 19 Stolpersteine
Op vrijdag 12 april 2019 zijn 19 struikelstenen gelegd voor 21 Holocaustslachtoffers. Voor het joodse echtpaar Steinberg wordt daarentegen een klein monument onthuld. Bij het huis in de Maastrichterlaan waar een NSB-burgemeester het tweetal in 1942 uit liet zetten.
In 1939 vluchtte het joodse kruideniersechtpaar Steinberg vanuit het Duitse Hagen naar Nederland. De man van hun enige dochter - mijningenieur Johan op den Kamp uit Rumpen - huurde in Beek een huis voor zijn schoonouders. „Ik kende het verhaal van het echtpaar Steinberg alleen mondeling via een mevrouw die daar als jong meisje huishoudster was geweest”, vertelt de Beekse historicus Herman van Rens.
Bericht LD 11-04-2019
Voorbereidingen 4-5 Mei 2019 begonnen
Onder leiding van Paul Simons van het 4-5 Mei comité zijn de voorbereidingen voor de ceremonies op 4 mei 2019 begonnen. Tijdens de ceremonies zulle leerlingen van de samenwerkende scholen voor voortgezet onderwijs in Heerlen gedichten en teksten voordragen.
In het Theater in Heerlen gebeurt dat tijdens het hersenkingsconcert op zaterdag 4 mei 2019. Het Herdenkingsconcert 4 mei is inmiddels een mooie traditie van het Comité 4 en 5 mei. Tijdens dit concert worden in woord en muziek de slachtoffers van oorlogen waar dan ook ter wereld herdacht.
Dit jaar wordt het Herdenkingsconcert 4 mei uitgevoerd door jonge musici uit de regio en talent van het Conservatorium Maastricht. Onder andere ziet u op het podium het klarinetkwintet van de Koninklijke Harmonie Heerlen en het Konsorcio Paco Kaj Prospero. De rode draad in het programma is de herdenking van de vele onschuldige slachtoffers van diverse oorlogen, zoals de Tweede Wereldoorlog, de burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina en actueel, de oorlog in Syrië.
Stolpersteine project 2018
Op vrijdag 2 februari 2018 hebben leerlingen van de vier samenwerkende scholen in de bittere kou en sneeuw een Stolpersteinewandeling gemaakt door het centrum van Heerlen. Daarbij zijn de bezochte Stolpersteine met koperpoets gepoetst. De begeleidende docenten vertelden het verhaal achter de stenen.
's Avonds bezochten alle leerlingen de theatervoorstelling Achter het Huis, waarbij schrijver Ilja Pfeiffer het Dagboek van Anne Frank gekozen heeft als inspiratiebron.
Van de projectdag maakte Koen Kruchten van Imageyes Photography een fotreportage. Daaruit enkele foto's.
Stolpersteine
Laatste steenlegging 23 september 2016.
Op 23 september 2016 zijn de laatste 21 Stolpersteine in Heerlen gelegd. Daarmee wordt na 4 jaar door de Stichting Lodewijk Foijer een traject afgesloten waarbij de 72 in de oorlog omgebrachte Joodse inwoners van Heerlen blijvend een zichtbare plaats in de Heerlense geschiedenis krijgen.
Daarmee zijn de doelstellingen van de stichting bereikt, zijn onze verwachtingen zelfs overtroffen. Want naast het leggen van de steentjes, de primaire opdracht van de stichting, is er veel historisch onderzoek gedaan, is er een grote publicatie verschenen over het leven rond de synagoge in Heerlen en is er ook een blijvend aandenken gerealiseerd bij de plaats van de voormalige synagoge.
Het bestuur kijkt terug op 5 intensieve maar zeer mooie jaren. Realisatie van het project is mogelijk geworden dankzij de medewerking van veel betrokkenen: overheden, organisaties, scholen en ook toenemend dankzij betrokkenheid van individuele burgers. Speciaal moet hier genoemd worden de gemeente Heerlen. Zonder de steun van het College van B&W maar ook de van de ambtelijke afdelingen en van de dienst Openbare Werken was de soepele realisatie van het project niet mogelijk geweest. En heel speciaal en wellicht uniek in het land was de betrokkenheid van de vier Heerlense middelbare scholen. In alle fases zijn opeenvolgende jaargangen leerlingen betrokken geweest bij de verschillende activiteiten. De presentaties in woord en beeld in deze website getuigen daarvan. Juist daarom is het bestuur bijzonder verheugd dat de “erfenis “ van de stichting nu kan worden overgedragen aan het collectief van die vier scholen. In het vanaf januari 2018 door de scholen beheerde “Educatief Fonds Lodewijk Foijer” blijft zijn naam bewaard in het historisch geheugen van de stad Heerlen. Vanuit dat fonds zullen de scholen ook in de toekomst activiteiten blijven ontplooien om ook bij toekomstige generaties leerlingen de herinnering aan deze donkere episode levend te houden. De website zal daarbij als communicatiemiddel gehandhaafd blijven, maar nu onder regie en redactie van de scholen.
Per 1 januari 2018 wordt deze overgang gerealiseerd. De stichting Lodewijk Foijer houdt dan op te bestaan in de wetenschap dat een stukje Joodse geschiedenis blijvend zichtbaar zal zijn in Heerlen.
L. Niessen
Leven rondom een synagoge
Met financiële steun van de Stichting Lodewijk Foijer verschijnt begin 2015 in de Historische Reeks Parkstad Limburg een bijzondere studie van Prof. Dr. Henk de Wolf met als titel Leven rondom een synagoge een verhaal over Joden en hun medemensen in Heerlen vóór 1985 met bijzondere aandacht voor de Holocaust
Lodewijk Foijer
Op 25 augustus 2012 is het 70 jaar geleden dat de eerste groep joden vanuit Heerlen werd gedeporteerd naar de Duitse vernietigingskampen. Velen zouden er daarna nog volgen. In Heerlen is er weinig wat daar nog aan herinnert. Om de herinnering aan die duistere periode ook voor toekomstige generaties levendig te houden heeft een aantal burgers het initiatief genomen te komen tot een stichting die daartoe strekkende activiteiten zal ontwikkelen.
Deze stichting is opgezet door een initiatiefgroep bestaande uit (in alfabetische volgorde) de volgende personen:
J.W.L. Bardoul
R. Braad
C.M.H. Laudy
L.H.M.T. Laudy
Mevrouw drs. P.M.Th. de Wolf-Visschers
Prof. dr. H.C. de Wolf
U kunt rechtsboven met het menu door de website navigeren
